চমু পাতনিঃ

অসমীয়া উপাধি আৰু শুভ নামৰ ওপৰত সংক্ষিপ্তভাৱে থুল-মুলকৈ লিখা এনে ধৰণৰ লিখনী এটা দেখা নাছিলো। উইকিপিডিয়া আৰু আন বহুতো প্ৰবন্ধ-পাতিত, নানান উৎসত বেলেগ বেলেগ বিষয়ৰ ওপৰত লিখা দেখা যায়। তেনে ধৰণৰ উৎসৰ আলমত এই সংক্ষিপ্ত লিখনীটো আগ বঢ়োৱা হৈছে। উৎসবোৰ এই প্ৰবন্ধৰ অন্তত উল্লেখ কৰা হৈছে। সেই উৎস বোৰৰ সত্যতা প্ৰমান কৰাৰ সামৰ্থ্য মোৰ নাই। কিন্তু মোৰ অনুমান, শতকৰা ১০০ ভাগ সত্য নহলেও, বেছিখিনিয়েই সঁচা। তাৰ বাবে উল্লেখিত লিখনীবোৰৰ প্ৰণেতাৰ অহোপুৰুষাৰ্থ প্ৰশংসনীয়। ময়ো তেখেতসকলৰ শলাগ লৈছো। সেই লিখনীবোৰৰ অবিহনে এইটো প্ৰবন্ধ লিখা সম্ভব নহ’লহেঁতেন। এই প্ৰবন্ধটোত কিবা ভুল পালে পাঠকে ক্ষমা কৰে যেন। ভুলৰ শুধৰণিখিনি উনুকিয়াই দিলে নথৈ আনন্দিত হম।

অসমীয়া উপাধি আৰু শুভ নামঃ

অসমীয়া উপাধি আৰু শুভনামৰ, বিশেষকৈ উপাধিৰ এক বিশেষ বৈশিষ্ট আছে যিটো ভাৰতৰ আন ঠাইত দেখা নাযায়। অকল প্ৰাচীন তথা মধ্যকালীন ভাৰত সাম্ৰাজ্যৰ (হিন্দু আৰু মোগল) পৰা অসমলৈ অহা মানুহ কিছুমানৰ সংস্কৃত ভিত্তিক উপাধি আৰু মুছলমান উপাধি ৰৈ গ’ল। তেনে বহু উপাধিতো অসমৰ মধ্যকালীন ৰাজকীয় পদবীৰ প্ৰভাৱ পৰি জাতি-ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে সেই লোকসকলৰ নতুন উপাধি নতুবা ভাৰতীয় উপাধি আৰু ৰাজকীয় পদবীৰে এক সংযোজিত উপাধি হ’ল। ইয়াৰ মূল কাৰণ হ’ল সেই কালত অসমত ৬০০ বছৰ ধৰি ৰাজত্ব কৰা আহোম ৰজাসকলে এই অঞ্চলৰ জাতি-উপজাতি মিলাই বাৰে-বৰণীয়া সমাজখনক ঐক্যতাৰ বান্ধোনেৰে শাসন কৰিব পাৰিছিল। ইয়াৰ মূল কাৰণ আছিল প্ৰজাক ৰাজকীয় পদবী দক্ষতাৰ ভিত্তিত জাতি-ধৰ্ম নিৰ্বিশেষে দিয়া হৈছিল আৰু সেই পদবীয়ে প্ৰতি ব্যক্তিৰ উপাধি তথা চিহ্ন হৈ পৰিছিল। এই বাৰে-বৰণীয়া সমাজখনত আহোমৰ সংখ্যা শতকৰা দহতকৈয়ো (১০%)কম আছিল। সময়ত আহোমসকলে স্থানীয় সংস্কৃতি, ভাষা (অসমীয়া), আনকি নিজৰ আহোম নাম এৰি থলুৱা নাম গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু বিয়া-বাৰুৰে সম্পৰ্ক গঢ়ি হাৰে-হিমজুৱে অসমীয়া হৈ পৰিছিল যিটো ভাৰতৰ আন ঠাইত দেখা নগৈছিল। ফলত আহোম ৰজাই বহু সময়ত যুদ্ধ নকৰাকৈয়ে ৰাজ্যৰ পৰিসীমা বঢ়াই পুৰণি কামৰূপ ৰাজ্যৰ অধিকাৰী হৈছিল আৰু আহোম ৰাজ্যৰ পশ্চিম সীমা কৰতোৱা নদী পৰ্য্যন্ত পাইছিল। অৱশ্যে অসমীয়া শুভ নামবোৰত থলুৱা আৰু ভাৰতীয় সংস্কৃত তথা মুছলমান নামৰ প্ৰভাৱ ৰৈ গ’ল।

অসমীয়া উপাধিঃ

অসমীয়া উপাধি ঐকিক। বেছিভাগ উপাধিয়ে থলুৱা শব্দ আৰু আহোম ৰাজত্বৰ দিনৰ বিষয়বাবৰ ভিত্তিত। সেয়েহে আন কিছুমান উপাধি ভাৰতীয় হিন্দু উপাধি বা মোগলৰ দিনৰ মুছলমাল উপাধিৰ পৰা আহিলেও ৰজাদিনীয়া বিষয়বাব উপাধি হিচাবে যোগ দিয়াৰ ফলত উপাধিবোৰ ধৰ্ম নিৰপেক্ষ হৈ পৰে। ফলত বৰুৱা উপাধিৰ মানুহ হিন্দু, মুছলমান, বা আন ধৰ্মৰ মানুহো হ’ব পাৰে আৰু উপাধিৰ পৰা জাত-পাতো ধৰিব নোৱাৰি। তাতে অসমীয়া ভাষাত সোমোৱা থলুৱা জনজাতিৰ উপাধিবোৰত কোনো ধৰ্মীয় প্ৰভাৱ দেখা নাযায়। মুঠতে অসমীয়া উপাধিত সংস্কৃত তথা ভাৰতীয় উপাধিৰ প্ৰভাৱ অতি কম। ভাৰতৰ আন ঠাইৰ পৰা আহি পাছলৈ অসমত বসবাস কৰি অসমীয়া হৈ পৰা মানুহৰ মাজতহে ভাৰতীয় উপাধি কিছুমান প্ৰচলিত হৈ থাকিল। সেয়েহে অসমীয়া ভাষাটোৰ দৰে অসমীয়া উপাধিবোৰৰ স্বকীয়তা আৰু বৈশিষ্টতা ৰৈ গ’ল। তলত অসমীয়া মানুহৰ বহুবোৰ উপাধি আৰু তাৰ উৎস চমুকৈ দেখুৱা হৈছে।

উপাধি ইংৰাজী বানান(English Spelling) উৎস/বাখ্যা(Source/Explanation)

অধিকাৰী Adhikari/Adhikary সংস্কৃত, অৰ্থ- ক্ষমতা (Sanskrit, meaning authority)

আগৰৱালা Agarawala উত্তৰ ভাৰতৰ ব্যৱসায়ীলোক, ৰজা অগ্ৰসেনৰ বংশধৰ, নবৰঙ্গ

আগৰৱালা ১৮১১ চনত অসমলৈ আহিছিল, আগৰৱালা সকলে অসমক আকোঁৱালি লৈছিল আৰু অসমীয়া কলা, সাহিত্য, সংস্কৃতিলৈ বহু বৰঙণি যোগাইছে। (North Indian business people, descent of King Agrasen, Nabarang Agarawala came to Assam an in 1811, Agarawalas assimilated and contributed immensly to asamese art/literature and culture.)

আচাৰ্য্য Acharya/Acharjee ভাৰতীয়, হিন্দু উপাধি (Mainland India, Hindu last name)

আহমদ Ahmad/Ahmed মুছলমান উপাধি (Muslim last Name)

আহমদ হাজৰিকা Ahmad Hazarika মুছলমান উপাধিত আহোম পদবী হাজৰিকা যোগ দিয়া হৈছে,

হাজৰিকাৰ দায়িত্ব আছিল ১০০০ যোদ্ধাৰ ওপৰত (Muslim last name with Ahom title Hazarika, over 1000 soldiers)

ইংটি Ingti স্থানীয় কাৰ্বি উপাধি (Indigenous, Karbi community)

উজীৰ Uzir মোগল ৰজাৰ পদবী, অৰ্থ- মন্ত্ৰী (A title meaning a minister awarded by Mohomedan kings)

উপাধ্যায় Upaddhaya সংস্কৃত, হিন্দু, অৰ্থ- শিক্ষক (Sanskrit, Hindu, meaning Teacher)

কলিতা Kalita স্থানীয় উপাধি, ৰজা ধৰ্মপালৰ দিনত পূব আৰু উত্তৰ ভাৰতৰ পৰা অহা (Local last name, originally migrated from East and North India during the rule of Dharmapal)

কটকী Kotoky/Kataky অসমীয়া উপাধি, তেওঁলোক আহোম ৰাজত্বত ৰাজদূত আছিল (A surname of an Assamese community who were the messenger during Ahom kingdom)

কাকতি/কাকতী Kakati, Kakoti তিৱা জনজাতিৰ উপাধি, আহোম আদালতত কাকত-পত্ৰৰ দায়িত্ব আছিল (Tiwa surname, an official of the Ahom court, responsible for bookkeeping)

কুটুম Kutum মিছিং জনজাতিৰ উপাধি (Indigenous Mishing last name)

কেওঁট Keot স্থানীয় কৈবৰ্ত্তৰ পৰা অহা (Indigenous, from Kaibarta)

কোচ Koch কোচ বংশ আৰু উপাধি (Indigenous Koch people and their last name)

কোঁৱৰ Konwar আহোমৰ এটা খেলৰ উপাধি (Surname of a clan of Ahoms, also a Plains Tiwa tribe’s surname.)

ক্ৰোৰী Krori বঙালী উৎস, যেয়ে এক কৌটি দামলৈ ৰাজহ সংগ্ৰহ কৰিছিল (Bengali origin, one who would collect revenue to the extent of one kror Dams (1 Rupee = 40 Dams).

খাওণ্ড/খাউণ্ড Khaond/Khaund আহোম ৰাজত্বৰ পদবী, বিদেশৰ পৰা ৰাজ পৰিয়ালৰ বাবে বস্তু কিনাৰ আৰু বিদেশীৰ আচাৰ-পাতি জনা-বুজাৰ দায়িত্ব খাওণ্ডৰ আছিল (An officer of the Ahom regime with duty to buy things for the king in foreign countries, observe manners/customs of foreign people and consign the ashes of dead kings to the sacred rivers.)

খাটনিয়াৰ Khataniar স্থানীয় উপাধি, অৰ্থ- প্ৰিয় বিশ্বাসী আলধৰা (Local, favorite and trusted attendant)

খাটুন Khatun মুছলমান তিৰোতা মানুহৰ উপাধি, খান উপাধিৰ পৰা (Muslim origin, female last name from Khan)

খাৰঘৰীয়া ফুকন Kharghariya Phukan আহোমৰ খাৰ-বাৰুদৰ বিষয়া (Ahom king’s arms & ammunitions officer)

গগৈ Gogoi কিছুমান আহোম উচ্চ পৰিয়ালৰ উপাধি (A surname used by certain higher families of the Ahoms)

গায়ন Gayan উৎস– অসমৰ বৈষ্ণব সত্ৰ, অৰ্থ- গায়ক (Originated from Assamese Vaishnavite Satras, means vocalist (singers) for Bhaona (Opera) and other performance.)

গুহ Guha বঙালী হিন্দু উপাধি (Bengali origin, Hindu last name)

গোস্বামী Goswami সংস্কৃত, গোমাতৃৰ ৰক্ষক (Sanskrit, Lord of Holy Cows)

গোহাঁই/গোহাঞি Gohain আহোম ৰজাৰ উচ্চ পদবী (A high profile official of the Ahom king)

চক্ৰবৰ্ত্তী Chakraborty সংস্কৃত, অৰ্থ- দেশৰ শাসক (Sanskrit origin, meaning ruler of the country)

চলিহা Chaliha অসমীয়া হিন্দু উপাধি (Assamese Hindu last name)

চমুৱা Chamua আহোম পদবী, পাইকৰ ওপৰত, কিন্তু বিষয়াৰ তলত (A class of men below the rank of officers, but above the rank of Paiks (পাইক) under the Ahom regime.)

চাওদাং Chaodang আহোম উপাধি (Ahom surname)

চাংকাকতি Chang Kakati আহোম ৰজাৰ এক বিশ্বস্ত ব্যক্তিগত বিষয়া (A trustworthy personal officer of the Ahom kings)

চাংমাই Chaang Mai আহোম, ৰাজকীয় ৰান্ধনি যাৰ দায়িত্ব আছিল ৰজা আৰু মন্ত্ৰীসকলৰ বাবে ৰন্ধা-বঢ়া কৰা (Royal cook of the Ahoms, a class of men whose duty was to cook for the king & the ministers.)

চুতিয়া Chutiya কছাৰী জনজাতিৰ উপাধি (Indigenous surname from Kachari tribe)

চুন্দী Chundi ভাৰতীয়, অসমৰ দাতি-কাষৰীয়া ৰাজ্যৰ পৰা অহা, সাধাৰণতে অসমৰ চাহ জনজাতিৰ মাজত প্ৰচলাত (Indian, from neighboring states, found mostly among the Tea Tribes of Assam)

চেতিয়া Chetia উচ্চ শ্ৰেণীৰ আহোমৰ উপাধি (A surname of the higher class Ahom)

চোলাধৰা ফুকন Chola Dhara Phukan ৰজাৰ ব্যক্তিগত বিষয়া (King’s scarf bearing personal assistant)

চোলাধৰা বৰুৱা Chola Dhara Barua আহোমৰ শাসন সম্বন্ধীয় বিষয়া (Ahom administrative officer)

চৌধুৰী Choudhuri ভাৰতীয়, যিয়ে ৰাজ্যৰ ৰাজহৰ হিচাপ ৰাখে (Indian, one who keeps the accounts of the revenue of the state.)

ছেত্ৰী Chetri নেপালী উপাধি (Nepali origin)

তাঁতী Tanti থলুৱা, তাঁত শালৰ পৰা, যিয়ে তাঁত বয়(Weaver, using a hand loom)

তামুলী Tamuli আহোমৰ গাওঁ-বুঢ়া ধৰণৰ পদবী তথা অসমীয়া হিন্দু উপাধি (Ahom title for a village elder (Gaon Burha), also Assamese Hindu surname)

তামুলী Tamuli Phukan আহোমৰ তামুলী শ্ৰেণীৰ মুখ্য পদবী (Ahom title for the chief of Tamuli class.)

থাপা Thapa নেপালী উপাধি (Nepali origin)

দত্ত Datta, Dutta ভাৰতীয় হিন্দু উপাধি (Indian, Hindu family name)

দত্ত বৰুৱা Datta Barua আহোমৰ বৰুৱা পদবী হিন্দু দত্ত উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Ahom administrative title of Barua added to Hindu Datta family name)

দত্ত চৌধুৰী Datta Choudhury ভাৰতীয় চৌধুৰী পদবী হিন্দু দত্ত উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Indian Choudhury title added to Hindu Datta family name)

দত্ত মজুমদাৰ Datta Mazumdar ভাৰতীয় মজুমদাৰ পদবী হিন্দু দত্ত উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Mazumdar title added to Hindu Datta family name)

দস্তীদাৰ Dastidar মুছলমান পদবী, যিয়ে ৰাজকীয় মোহৰ ৰাখে আৰু চৰকাৰী মোহৰ থকা কাকত-পত্ৰত চহী কৰে (Muslim title, keeper of the Royal Seals, signatory of royal document with seals)

দলৈ Doloi উৎস- তিৱা/দেউৰী জনজাতি, যিয়ে দেৱালয় আৰু দেৱোত্তৰ মাটিৰ তত্বাৱধান কৰে ( Tiwa/Deuri tribe origin, caretaker of temple and associated properties.)

দাস Das সংস্কৃত, যিয়ে ভগৱানত আত্মসমৰ্পণ কৰিছে (Sanskrit, meaning servant or devotee, one who has surrendered to God)

দিহিঙীয়া Dihingiya আহোম উপাধি (Ahom surname)

দুৱৰা Duara আহোম উপাধি (Ahom surname)

দেউৰী Deuri দেউৰী জনজাতি আৰু উপাধি (A tribal community and their last name)

দেৱচৌধুৰী Devchoudhury ভাৰতীয় চৌধুৰী পদবী হিন্দু দেৱ উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Indian Choudhury title added to Hindu Dev family name)

দেৱগোস্বামী Devgoswami ভাৰতীয় গোস্বামী উপাধি হিন্দু দেৱ উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Indian Hindu Goswami last name added to Hindu Dev family name)

দেৱান Dewan মোগল পদবী বা মন্ত্ৰী তথা হিন্দু বা শিখ ধৰ্মৰ মানুহৰ উপাধি (Mughal title, meaning an official or a minister, also a surname for high caste Hindu or Sikh)

দৈমাৰী Daimari বৰো উপাধি (Indigenous Boro)

নবীশ Nabish বঙালী, চৰকাৰী পদবী (Bengali origin, an official title)

নাওশলীয়া ফুকন Naoshaliya Phukan আহোমৰ নৌ-সেনাৰ বিষয়া (Ahom naval officer)

নাৰ্জাৰি Narzary বৰো উপাধি (Indigenous Boro)

নাথ Nath সংস্কৃত, অৰ্থ- ৰক্ষক বা গৰাকী, ইয়াক ব্যক্তিৰ যুক্ত শুভ নামৰ শেষতো যোগ দিয়া হয় (যেনে- গৌৰীনাথ), হিন্দু শিৱ ভক্তৰ উপাধি হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰা হয় (Sanskrit origin meaning “Lord”, also used as the final element of a compund personal first name, Indian Hindu surname of Shiva tradition)

নামঘৰীয়া Namghariya স্থানীয়, যিয়ে নামঘৰৰ তদাৰক কৰে (A person who is responsible for care and supervision of a Vaishnavite prayer hall.)

নেওগ/ নেওগী Neog/Neogi কোচ ৰাজ্যৰ পদবী (Koch Kingdom officer)

টেৰং Terang কাৰ্বি (মিকিৰ) জনজাতিৰ উপাধি (Indigenous Karbi (Mikir) surname)

ঠাকুৰ Thakur সংস্কৃত, অৰ্থ- হিন্দু দেৱদেৱী, বা গৰাকী (Sanskrit, Hindu, meaning “deity”, also meaning a feudal title meaning “master” )

ডেকা Deka স্থানীয়, প্ৰায়বোৰ নামনি অসমত, অৰ্থ- ডেকা বা ডেকেৰী, আহোম ৰাজত্বত তেওঁলোক ১০ জন সৈনিকৰ ওপৰত আছিল (Local, mostly in lower Assam of Kalita community, meaning “young”, during Ahom rule they were in-charge of 10 soldiers unlike Saikia and Hazarika (in-charge of 100 and 1000 soldiers respectively)

ঢেঁকীয়াল Dhekial আহোম ৰজাৰ পদবী (Ahom kings title)

ঢেঁকীয়াল ফুকন Dhekial Phukan আহোমৰ মুখ্য ঢেঁকীয়াল পদবী (The chief officer of the Dhekial class during Ahom rule)

পতঙ্গীয়া/পটংগীয়া Patangia কোচ ৰাজ্যৰ ৰাজহ বিষয়া (A class of revenue officer of the Koch kingdom of Assam)

পানিং Panging মিছিং/মিৰি উপাধি (Mishing/Miri last name)

পাঠক Pathak যিয়ে ৰাজহুৱা ভাৱে ধৰ্ম পুথি পঢ়ে (One who reads out religious books in public)

পায়েং Payeng মিছিং উপাধি (Indigenous Mishing last name)

পেগু Pegu মিছিং উপাধি (A surname of the Mishing tribe)

পূজাৰী Pujari ভাৰতীয়, পুৰোহিত শ্ৰেণী (Indian, priestly class)

ফুকন Phukan/Phookan আহোম ৰজাই দিয়া পদবী, ৬০০০ পাইক বা সৈনিকৰ দায়িত্বত (A title conferred by the Ahom king – on a headman of a class of common people or laborers (Paiks), could be also in-charge of 6000 soldiers)

বণিক্য Banikya স্থানীয়, অৰ্থ- বণিয়া বা মুদৈ(Local, trader/dealer)

বিষয়া Bishaya স্থানীয়, অৰ্থ- পদবী থকা মানুহ, সাধাৰণতে ব্যৱসায়ী লোক(Local, one holding an official title)

ব্ৰহ্ম Brahma বৰো উপাধি, যিসকলে কালিচৰণ ব্ৰহ্মই (১৮৬০-১৯৩৮) প্ৰতিস্থা কৰা ব্ৰহ্ম ধৰ্ম পালে (Indigenous Boro surname, followers of Brahma religion founded by Kalicharan Brhama (1860-1938))

বৰকটকী Borkotoky আহোম ৰজাৰ উচ্চ পদবীৰ ৰাজদূত (A surname of an Assamese community who were the leader among the royal messenger during Ahom kingdom)

বৰকাকতি Borkakoti কাকতি শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking court official in Kakati class)

বৰভুঞা Borbhuyan ভুঞা শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking official in Bhuyan class)

বৰবৰা Borbora, Borborah বৰা শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking official in Bora class)

বৰবৰুৱা Borbarua,Borboruah বৰুৱা শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking official in Bora class)

বৰবায়ন Borbayan মুখ্য বায়ন (Head Bayan, LeadInstrumentalist)

বৰদলৈ Bordoloi উৎস- তিৱা/চুতিয়া জনজাতি, পৰামৰ্শ দাতা/মন্ত্ৰী, পিছলৈ আহোম ৰজাই দেৱালয় আৰু দেৱোত্তৰ মাটিৰ ৰাজহ সংগ্ৰহ কৰা লোকক (সাধাৰণতে হিন্দু বামুণক) এই পদবী দিছিল (Tiwa/Chutia tribe origin, Councilor position, later Ahom rulers used Bordoloi title for those (mostly Hindu Brahmin) who were in charge of temples and associated properties including revenue collection for such properties)

বৰগোহাঁই Borgohain আহোম ৰজাৰ তিনি গৰাকী মুল মন্ত্ৰীৰ এজন (One of three main ministers of the Ahom kings)

বৰপাত্ৰগোহাঁই Borpatragohain আহোম ৰজাৰ তিনি গৰাকী মুল মন্ত্ৰীৰ এজন (One of three main ministers)

বৰপূজাৰী Borpujari পূজাৰী শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking official of Pujari class)

বৰফুকন Borphukan আহোম ৰাজ্যৰ অসমীয়া সৈন্যবাহিনীৰ মুখ্য সেনাপতি (The commander-in-chief of the Assamese army during the Ahom kingdom)

বৰভূঞা Borbhuyan ভূঞা শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Higher ranking official of Bhuyan class)

বৰ্মন Barman উৎস- কছাৰী, ডিমাছা জনজাতিৰ এক উপশাখা, সাধাৰণতে নামনি অসম আৰু বৰাক উপত্যকাত দেখা যায় (Indigenous, Kachari origin and a sub-section of Dimasa tribe, mostly found in lower Assam and Barak valley of Assam)

বৰমেধি Bormedhi থলুৱা, অসমৰ সত্ৰৰ মেধি শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী (Local, Higher ranking person of a Satra in Assam of the Medhi class)

বৰঠাকুৰ Borthakur ঠাকুৰ শ্ৰেণীৰ উচ্চতৰ পদবী, ই আহোম ৰজাৰ হিন্দু বামুণ পুৰোহিতো বুজায়, যিসকল ভাৰতৰ ধৰ্মস্থান কাশীৰ পৰা আহিছিল (Higher rank of Thakur class, it also referes to Ahom kings Brahmin priest family. They originated from the holy land of Kashi in India)

বৰা/বড়া Bora, Borah বৰা উপাধি আৰম্ভণিতে অসমৰ চুটিয়া ৰাজ্যৰ সামৰিক পদবী আছিল, আহোমৰ দিনত তেওঁলোকক ২০ পাইক বা সৈন্যৰ দায়িত্ব দিয়া হৈছিল (Bora was originally a military position in the Chutia Kingdom of Assam, later during Ahom rule Bora was made in charge of 20 Paiks (laborers or soldiers))

বৰো Boro বৰো সমাজ আৰু বৰো উপাধি (Boro community and a Boro surname)

বৰুৱা Baruah, Barooah, Baroova আহোম ৰজাৰ বিভিন্ন দায়িত্বৰ পৰিচালক (An administrative officer of varied respinsibilities in the Ahom kingdom)

বসুমতাৰী Basumatary বৰো জনজাতিৰ উপাধি, বসুমতী (পৃথিবী) – আৰৈ (মানুহ) ৰ পৰা গঢ় লোৱা যাৰ মানে ধৰিত্ৰীৰ (পৃথিবীৰ) মানুহ (A surname of Boro people, comes from Basumati-aroi, meaning Earth-folk) বায়ন Bayan উৎস- অসমৰ বৈষ্ণব সত্ৰ, অৰ্থ- বাদ্য বজাওঁতা (Originated from Assamese Vaishnavite Satras, means instrumentalist for Bhaona (Opera) and other performance)

বেজবৰা Bezbora, Bezborah আহোম পদবী, চিকিৎসক বা দৰব দিওঁতা (Ahom title for medicine man)

বেজবৰুৱা Bezbarua, Bezbaruah আহোম পদবী, ৰাজবৈদ্য বা মুখ্য চিকিৎসক (Ahom title, royal physician or chief medical officers of Ahom Kingdom)

বুজৰবৰুৱা Bujarbarua আহোম পদবী, দেশৰ বুজা-বুজিলৈ ৰজাক জনোৱা (Ahom title, Royal intelligence officer)

বুঢ়াগোহাঁই Burhagohain আহোম ৰজাৰ তিনি গৰাকী মুল মন্ত্ৰীৰ এজন, মুখ্য মন্ত্ৰী (Ahom title, one of three ministers, top councellor/minister of the Ahom kingdom, selected by the king from Ahom nobility not eligible for Kinghship)

ভৰালী/ভড়াঁলী Bharali স্থানীয়, অৰ্থ- ধন ভড়াঁলী (Local, meaning keeper/treasurer)

ভট্টাচাৰ্য্য Bhattacharya/Bhattacharjee ভাৰতীয় হিন্দু, আদিতে উত্তৰ ভাৰতৰ কান্যকুব্জ অঞ্চলৰ পৰা অহা (Indian, Hindu, originally from kanyakubja area of northern India)

ভাগৱতী Bhagawati সংস্কৃত, যিয়ে ভাগৱত পুথি পঢ়ে আৰু বাখ্যা কৰে (Sanskrit origin, one who reads and explains Bhagavata)

ভূঞা Bhuyan স্থানীয়, এওঁলোক প্ৰাচীন কামৰূপৰ মুখিয়াল তথা জমিদাৰ আছিল আৰু পাল ৰাজবংশৰ পতন হোৱাৰ পিছত তেওঁলোকৰ মৰ্য্যদা বাঢ়ে। ভুঞাসকল জাত-পাত ভিত্তিক নাছিল। হিন্দু বামুণ, কায়স্থ, কলিতা, কোচ, মেচ, চুটিয়াকে লৈ ভুঞা সমাজ গঢ় লৈছিল। (Local, The Bhuyans were a form of chieftain/landlord of ancient Kamrup (old Assam) and rose to prominence after the fall of Pala dynasty. Bhuyans did not have any ethnic basis and originated from different groups including Hindu Kayasthas, Brahmins, kalitas, as well as Koch, Mech, and Chutias.)

মজুমদাৰ Mazumdar ভাৰতীয়, যিয়ে ৰাজহৰ ব্যৱস্তা কৰে আৰু ৰচীদ-পত্ৰ ৰাখে(Indian, one who keeps accounts of revenue receipts and arrangements)

মহন্ত Mahanta অসমৰ সত্ৰৰ পুৰোহিত (A priest of a Vaishnavite seminary or Satra in Assam)

মহলানবীশ Mahalanabish বঙালী, চৰকাৰী পদবী (Bengali origin, an official title)

মৰাং Morang মিছিং উপাধি (Indigemous Mishing last name)

মিৰি Miri মিৰি জনজাতি আৰু উপাধি (Miri tribe and Miri surname)

মুদৈ Mudoi স্থানীয়, কামৰ ভিত্তিত, অৰ্থ- বণিয়া (Local, based on profession, meaning trader, dealer)

মেচ Mech স্থানীয় বৰো-কছাৰী জনজাতিৰ উপাধি (Indigenous ethinc group and surname beloning to Boro-Kachari group)

মেধি Medhi অসমৰ সত্ৰৰ পদবী, শিষ্যৰ বছৰেকীয়া দান-দক্ষিণা সংগ্ৰহ কৰাৰ দায়িত্ব যাৰ (An officer of a Satra in Assam, in-charge of collecting annual contribution from disciples)

ৰহমান Rahman মুছলমান উপাধি (Muslim surname)

ৰহমান বৰবৰা Rahman Borborah মুছলমান উপাধিত আহোম ৰজাৰ বৰবৰা পদবী সংযোগ কৰা হৈছে (Muslim surname with Borborah title conferred by the Ahom king)

ৰহমান বৰুৱা Rahman Barua মুছলমান উপাধিত আহোম ৰজাৰ বৰুৱা পদবী সংযোগ কৰা হৈছে Muslim surname with Barua title conferred by the Ahom king

ৰাজখোৱা Rajkhowa আহোম ৰজাৰ পদবী, ৩০০০ পাইকৰ ওপৰত, সাধাৰণতে কিছুমান অসমীয়া হিন্দু বামুণক এই পদবী দিয়া হৈছিল (Ahom title of some Assamese Hindu Brahmin, in charge of 3000 paiks)

ৰাজবংশী Rajbanshi কোচ জনজাতিৰ উপাধি (A surname of Koch tribe of Assam)

ৰাভা Rabha তিব্বত-বাৰ্মা দলীয় মানুহ আহি অসমত বসতি কৰা থলুৱা সমাজ আৰু তেওঁলোকৰ উপাধি, সাধাৰণতে নামনি অসমত দেখা যায় (Indigenous Tibeto-Burman community and their surname, mostly in lower Assam)

লাহন Lahon আহোম উপাধি (Ahom surname)

লেখাৰু Lekharu আহোম পদবী, যিয়ে হিচাপ-নিকাচৰ কাম কৰে (Ahom title, engaged in accounting profesion)

সন্দিকৈ Sandikoi, Handique আহোম উপাধি, কিন্তু আনকো অন্তৰ্ভূক্ত কৰিছিল – যেনে মিৰি-সন্দিকৈ (Ahom surname, but admitted other ethnic group as evident from Miri-Sandikoi)

সিদ্ধান্ত Siddhanta সংস্কৃত, অৰ্থ- দস্তুৰ, আদিতে শিক্ষক আৰু পুৰোহিতক বুজোৱা হৈছিল (Sanskrit, meaning “principle”, originally referred to teachers and priests)

সিংহ Singh থলুৱা কোচ-ৰাজবংশী উপাধি (Indigenous Koch-Rajbanshi surname)

সেইখ Shaikh মুছলমান উপাধি (A Muslim last name)

সেনাপতি Senapati সংস্কৃত, অৰ্থ- উচ্চতম সামৰিক পদবী (Sanskrit, meaning military commander)

সোনোৱাল Sonowal কছাৰী, এক শ্ৰেণীৰ কছাৰী মানুহ যিয়ে আহোম ৰজাৰ বাবে নৈৰ বালি ধুই সোণ উলিয়াইছিল (A class of indigenous Kachari people of Assam who were engaged in washing gold from river-sand for the Ahom kings)

শইকীয়া Saikia আহোম পদবী, ১০০ সৈনিকৰ ওপৰত (Ahom title, person in charge of 100 soldiers)

শৰ্মা Sarma, Sarmah, Sharma ভাৰতীয় হিন্দু বামুণৰ উপাধি(Indian Hindu Brahmin last name)

শৰ্মা বৰুৱা Sarma Barua আহোমৰ বৰুৱা পদবী হিন্দু শৰ্মা উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Ahom Barua title added to Hindu Sarma surname)

শৰ্মা ঠাকুৰ Sarma Thakur ঠাকুৰ পদবী হিন্দু শৰ্মা উপাধিত সংযোগ কৰা হৈছে (Thankur title added to Hindu Sarma surname)

হক Haque মুছলমান উপাধি (Muslim surname)

হাজৰিকা Hazarika আহোম পদবী, ১০০০ সৈনিকৰ ওপৰত (Ahom kings title of an officer over 1000 soldiers (paiks) during Ahom rule)

হাতী বৰুৱা Hati Barua আহোম পদবী, হাতীৰ দায়িত্বত (An Ahom title for an officer in-charge of elephants)

হালৈ Haloi থলুৱা উপাধি, অৰ্থ- মাটি চহোৱা লোক, তেওঁলোকৰ সামাজিক স্থান কেওঁট আৰু কোচৰ মাজতে আছিল (Indigenous surname meaning cultivators, they occupy a position between Keot and Koch)

অসমীয়া শুভ নামঃ

অসমীয়া নাম (লিখিত আৰু চৰকাৰী (official) নাম), বিশেষকৈ অসমীয়া হিন্দু ধৰ্মৰ মানুহৰ বহুবোৰ নাম সংস্কৃত ভাষাৰ পৰা অহা। সেয়েহে বহুতো অসমীয়া নামৰ লগত আন ভাৰতীয় নামৰ সাদৃশ্য আছে। অসমীয়া নাম সাধাৰণতে ভগৱান, তৰা, নক্ষত্ৰ, গ্ৰহ, উপগ্ৰহ, নদী, পাহাৰ, পৰ্ব্বত, ফুল, গছ-বিৰিখ, চৰাই-চিৰিকতি, ঋতু, দিন, মাহ, গহণা, সৌন্দৰ্য্য, মনোভাৱ,আদিৰ নামত ৰখা হয়। কিছুমান নাম অকল মুনিহৰ, কিছুমান অকল তিৰোতাৰ আৰু কিছুমান ব্যাকৰণৰ নীতি অনুসৰণ কৰি পুংলিঙ্গৰ পৰা স্ত্ৰীলিংঙ্গলৈ সলনি কৰিব পাৰি। মাইকী মানুহৰ নাম সাধাৰণতে আ , ই , ঈ শব্দৰে (sound) শেষ হয়। তলত বহুবোৰ অসমীয়া শুভ নামৰ উদাহৰণ দিয়া হ’ল।

কেৱল পুংলিঙ্গ (only Masculine Gender) কেৱল স্ত্ৰীলিংঙ্গ (only Feminine Gender)

ভগৱান/গ্ৰহ/নক্ষত্ৰ সম্পৰ্কীয় নামৰ উদাহৰণ (Related to God/Planets/Stars)

ভগৱান Bhagawan (God) ৰুক্মিনী Rukmini (Wife of lord Krishna)

ঈশ্বৰ Iswar (God) ৰাধা Radha (Lover of Lord Krishna)

মহাদেৱ Mahadev(Lord Shiva) লক্ষ্মী Laksmi (Goddess of wealth)

মাধৱ Madhav (Lord Vishnu) সৰস্বতী Saraswati (Goddess of Learning)

বিষ্ণু Vishnu পাৰ্বতী Parvati (Wife of Lord Shiva),

লক্ষ্মীনাথ Laksminath (Husband of Goddess Laksmi) গৌৰী Gouri (Wife of Lord Shiva)

গোপীনাথ Gopinath (Lord of Gopis) মহামায়া Mahamaya (Goddess Durga)

মধুসুদন Madhusudan (Lord Krishna) সীতা Sita (Wife of Lord Rama)

জনাৰ্দ্দন Janaardan (lord Krishna) তৰালি Tarali (Star)

নন্দন Nandan (Son, Joy from a son) নন্দিনী Nandini (Daughter, Joy from a daughter)

গনেশ Gamesh (God of people) নন্দিতা Nandita (Joy from a daughter),

মহেশ Mahesh (Lord Shiva)

সূৰ্য্য Surya (Sun),চন্দ্ৰ Chandra (Moon),

নদী/সাগৰ সম্পৰ্কীয় (Related to River/Seas)

লুইত Luit (Local name for the Brahmaputra) যমুনা Yamuna (River Yamuna)

লোহিত Lohit (River Lohit) গংগা Ganga (River Ganges)

সাগৰ Sagar (Sea) সাগৰী/সাগৰিকাSagar/Sagarika (Sea)

কাবেৰী Kaveri (River Kaveri)

ঋতু সম্পৰ্কীয় (Related to Seasons)

ঋতুপৰ্ণ Rituparna (Season) ঋতুপৰ্ণা Rituparnaa (Season)

বসন্ত Basanta (Spring) বাসন্তী Baasanti (Spring)

শৰত Sarat (Autumn/Fall) শাৰদী Shaaradi (Autumn/Fall)

হেমন্ত Hemanata (Autumn/Fall) হৈমন্তী Hoimonti (Autumn/Fall)

বৰষা Barasa (Rainy season)

গহণা/ধাতু/বাদ্য সম্পৰ্কীয় (Related to Jewllery/Metal)

ৰত্ন Ratna (Jewel) ৰত্না Ratnaa (Jewel)

ৰূপ Rup (Silver) ৰূপা Rupaa (Silver)

মুকুট Mukut (Pearl) মুকুটা Mukutaa (Pearl)

সোনাই Sonaai (Golden) সোনপাহি Sonepaahi (Leaf of gold)

ৰজত Rajat (Silver) মণি Moni (Pearl)

নূপুৰ Nupur (Jingling anklet)

মঞ্জিৰা/মন্দিৰাManjira/Mandira (small cymbal)

কেৱল পুংলিঙ্গ (only Masculine Gender) কেৱল স্ত্ৰীলিংঙ্গ (only Feminine Gender)

মাহ/দিন/সময়ৰ/ উৎসৱ সম্পৰ্কীয় (Related to month/day/time, festival etc.)

আঘোণা Aaghona (Born in Aaghon, November-December)আঘোণী Aaghoni (Born in Aaghon)

ফাগুন Fagun (month Fagun, February-March) ফাগুনী Faguni (Related to Fagun)

ব’হাগ Bohag (month Bohag, April-May) ব’হাগী Bohagi (Related to Bohag)

ভদুৱা Bhadua (Related to Bhada, August-September) ভাদৈ Bhadoi (Related to Bhada)

প্ৰভাত Prabhat (Morning) প্ৰভাতী Prabhati (Morning)

বিহু Bihu (Assamese Bihu/New Year festival) বিহুতী Bihuti (Bihu/New Year festival)

মঘাই Moghai (related to Magh, January-February) সন্ধ্যা Sandhya (Evening)

নিশা Nisha (Night)

যামিনী Jamini (Night)

ফল-ফুল, চৰাই সম্পৰ্কীয় (Related to Fruits, Flowers, Birds, etc.)

মইনা Moina (Maina bird) মইনা Moina (Maina bird)

গোলাপ Golap (Rose) গোলাপী Golapi (Rosy)

পদুম Padum (Lotus) পদুমী Padumi (Like lotus)

ডালিম Daalim (Pomogranade) ডালিমী Daalimi (Like Pomogranade)

চম্পক Champak (Plumeria alba) চম্পা Champaa (Plumeria alba)

কদম Kadam (Nauclea cadamba ) কদম্বৰী Kadambari (like nauclea cadamba )

ময়ূৰ Mayur (Peacock) ময়ূৰী Mayuri (Pea hen)

পল্লৱ Pallab(Lotus) পল্লৱী Pallabi (Lotus)

শেৱালি Sewali (a native tree and flower )

কেতেকী Keteki (A flower, also a bird)

মালতী Maaloti (A kind of jasmine )

কৰবী Karobi (Oleander )

বিৰিণা Birina (A kind of tall grass)

হৰিণী Harini (A female deer)

খাদ্য সম্পৰ্কীয় (Related to Food)

দধীৰাম Dadhiram (related to Yogart)

মাখন Maakhan (Butter) মাখনী Maakhoni (Like butter)

সৌন্দৰ্য/শক্তি/ধন আদিৰ লগত সম্পৰ্কীত (Related to Beauty, Strength, Wealth, etc.)

সুন্দৰ Sundar (Beauty) সুন্দৰী Sundori (Beautiful)

জয় Joy (Victory) জয়া Joyaa (Victory)

মোহন Mohan (Attractive) মোহিনী Mohini (Attractive)

লখিমী Lakhimi (Local name for Goddess Laksmi)

বলভদ্ৰ Balabhadra (Strong and gentle) নয়না Nayana (Eyes)

ধনীৰাম Dhoniram (Related to wealth)

লোকনাথ Loknath (Husband of people, Lord Shiva)

মন/ভাব আদিৰ লগত সম্পৰ্কীত (Related to Mind, State of Mind etc.)

মৰম Morom (Love) মৰমী Moromi (Lovable)

ভদ্ৰ Bhadra (Gentle) ভদ্ৰা Bhadraa (Gentle)

মধুৰ Madhur (Sweet) মধুৰী Madhuri (sweet)

কেৱল পুংলিঙ্গ (only Masculine Gender) কেৱল স্ত্ৰীলিংঙ্গ (only Feminine Gender)

তোষেশ্বৰ Tosheswar (God of satisfaction) তোষেশ্বৰী Tosheswari (Goddess of satisfaction)

ভোগেশ্বৰ Bhogeswar (God of enjoyment) ভোগেশ্বৰী Bhogeswari (Goddess of enjoyment)

সুব্ৰত Subrata (Good vow, religious fast) সুব্ৰতা Subrataa (Good vow, Religious fast)

বোধেশ্বৰ Bhodheswar (God of understanfing) বন্দনা Bandanaa(Praise, Salutation)

মায়া Maya (Attachment)

সাধনা Sadhana (Perseverance, Worshipping)

অন্যান্য (Other)

মেঘ Megh (Cloud) মেঘালী Meghali (Cloud like)

ভাৰত Bharat (India) ভাৰতী Bharati (India as in Mother India)

আকাশ Aakaash (Sky) আকাশী Aakaashi (Sky like)

জান Jaan (Bayou, Heart) জুৰি Juri (Stream)

ডাৱৰ Daawar (Cloud) আইনু Aainu (a loving word, from“Aai”for mother)

নিয়ৰ Niyar (Dew) মাইনু Maainu (a loving word, from“Maai”for mother)

বৰুণ Barun (Rain) গীতি Giti (Song like)

কিৰণ Kiran (Ray) কবিতা Kabita (Poem)

উল্লেখ (References):

1. http://www.languageinindia.com/apr…/assamesemalenames.html
2. http://www.indiachildnames.com/surname/assamese.aspx…
3. https://www.khandbahale.com/all-dictionary-translation-of…
4. https://en.wikipedia.org/…/Category:Assamese-language…
5. https://surnames.behindthename.com/…/names/usage/bengali
6. http://nopr.niscair.res.in/…/1/ALIS%206%283%29%2081-91.pdf
7. https://en.wikipedia.org/wiki/Ahom_people#Origins
8. https://en.wikipedia.org/wiki/Tiwa_(Lalung)
9. http://lsi.gov.in:8081/…/1234…/3187/1/21456_1961_STS.pdf
10. CASTE AND SECT IN AN ASSAMESE VILLAGE, by AUDREY CANTLIE, Thesis presented for the Degree of Doctor of Philosophy, School of Oriental and African Studies, University of London, 1980
11. A few aspects of the Ahom military system, by Debasis Sen, Proceedings of the Indian History Congress, Vol. 40 (1979), pp.552-556