কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতি (অধ্যায়– ২): সত্যকাম দত্ত

কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতি

অধ্যায় – ২: অসামৰিক সেৱাৰ অন্তৰ্গত বিভিন্ন সেৱাসমূহ

 

(যোৱা অধ্যায়ত আমি এই অধ্যায়ত সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক পৰীক্ষাৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতিৰ সম্পৰ্কে আলোচনা কৰিম বুলি উল্লেখ কৰিছিলো| কিন্তু তেনে আলোচনাৰ আগেয়ে আমি এই পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে কি কি সৰ্বভাৰতীয় তথা কেন্দ্ৰীয় সেৱাত যোগদান কৰিব পাৰি তাৰে এটা চমু আভাষ দিবলৈ যত্ন কৰিব বিচাৰিছোঁ| প্ৰাৰম্ভিক পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতিৰ সম্পৰ্কে আলোচনা আমি অহা অধ্যায়ত কৰিম)
কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষা হৈছে ভাৰত চৰকাৰৰ বাবে দেশৰ শাসনতন্ত্ৰ চলাবলৈ জৰুৰী বিষয়া সকলৰ নিযুক্তিৰ এটি অন্যতম পথ| এই পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে বিভিন্ন সৰ্বভাৰতীয় আৰু কেন্দ্ৰীয় সেৱাৰ বাবে নিযুক্তি লাভ কৰা হয়| বৰ্তমান সময়্ত কেইটিমান সেৱাৰ বিষয়ে জনমানসত সজাগতা আছে যদিও এক বৃহ‍ত শতাংশ পৰীক্ষাৰ্থীৰ আন সেৱা সমূহৰ বিষয়ে জ্ঞান নিচেই সামান্য| ম‍ইওঁ প্ৰথমবাৰৰ বাবে এই পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হওঁতে কেৱল ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱা, ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱা আৰু ভাৰতীয় বিদেশ সেৱাৰ বিষয়ে হে শুনিছিলোঁ| এই পৰীক্ষাত প্ৰায় ৩০-৩৫ শতাংশমানহে পদবী উল্লিখিত তিনিটি সেৱাৰ বাবে থাকে| আন সফল পৰীক্ষাৰ্থীসকলক আন বিভিন্ন সেৱালৈ বাচনি কৰা হয়| মূল লিখিত পৰীক্ষাৰ আগেয়েই প্ৰাৰম্ভিক পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ পৰীক্ষাৰ্থী সকলে তেওঁলোকৰ বিভিন্ন কেডাৰ আৰু সেৱাসমূহৰ এক নিজাববিয়া অগ্ৰাধিকাৰ সূচিত তালিকা দাখিল কৰিব লাগে| কিন্তু প্ৰায় সকলো পৰীক্ষাৰ্থীয়ে এই দিশটো অৱজ্ঞা কৰাৰ হেতুকে মূল ফলাফলত যদি পাছৰফালে কাৰোবাৰ স্থান আহে, তেওঁ এক অজ্ঞাত সেৱা লাভ কৰাটো ধুৰূপ| মূল ফলাফল তালিকাত আগৰফালে স্থান লাভ কৰা সকলেহে মনপুতঃ সেৱা লাভ কৰে| এই অধ্যায়ৰ মাজেৰে আমি বিভিন্ন সেৱাৰ বিষয়ে আলোচনা আগবঢ়াম যাতে মূল পৰীক্ষাৰ আগতে নিজাববিয়া অগ্ৰাধিকাৰ তালিকা দাখিল কৰোঁতে পৰীক্ষাৰ্থী সকলে এক তথ্যভিত্তিক সিদ্ধান্তত উপনিত হয়|
ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱা (Indian Administrative Service) : এই সেৱা সৰ্বজনবিদিত| আমাৰ সকলোৰে জীৱনত চৰকাৰী কাম-কাজৰ প্ৰভাৱ চিৰবিৰাজমান| একোখন জিলাৰ সৰ্বোচ্চ চৰকাৰী বিষয়া সাধাৰণতে এজন ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ বিষয়া হয়| পদোন্নতি লাভ কৰি ৰাজ্যিক সেৱাসমূহৰ পৰাওঁ ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱালৈ বিষয়াসকল উন্নিত হয়| IAS অফিচাৰ বুলিলে সন্মান আৰু শ্ৰদ্ধাৰ বন্যা বয়| সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষৰে শাসনতন্ত্ৰৰ বাঘজৰি এই সেৱাৰ বিষয়াসকলৰ হাততে থাকে| কেৱল জিলাতেই নহয়, এই বিষয়াসকল ৰাজ্যৰ সচিবালয় তথা দিল্লীত অৱস্থিত বিভিন্ন কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰালয় আৰু বিভাগ সমূহতো উপস্থিত| দেশ তথা ৰাজ্যৰ উচ্চস্তৰীয় অসামৰিক পদবী সমূহ ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ বিষয়াসকলেহে শোভিত কৰে| ভাৰত চৰকাৰৰ সচিব (Secretary) পদলৈ সকলো সৰ্বভাৰতীয় সেৱাৰ বিষয়া উন্নীত হ’ব পাৰে যদিও ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ বিষয়াসকলেহে এনে পদৰ বাবে অগ্ৰাধিকাৰ লাভ কৰে| এখন ৰাজ্যত একোজন নৱনিযুক্ত ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ বিষয়া প্ৰথমে অতিৰিক্ত উপায়ুক্ত, তাৰপাছত ক্ৰমান্বয়ে উপায়ুক্ত, উপ-সচিব, অতিৰিক্ত সচিব, সচিবহৈ শেষত মূখ্য সচিবহৈ অৱসৰ লাভ কৰে| ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ মছৌৰিৰ লাল বাহাদুৰ শাস্ত্ৰী ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰশাসনীয় অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়|
ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱা (Indian Police Service) : এই সেৱাৰ বিষয়ে সাধাৰণ ৰাইজ অলপ হলেওঁ অৱগত| ভাৰতৰ বিভিন্ন ৰাজ্য সমূহত জিলাবিলাকৰ আৰক্ষী মুৰব্বী সাধাৰণতে ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱাৰ বিষয়াই হয়| অসমত সেই বিষয়াক আৰক্ষী অধীক্ষক বোলা হয়| ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ দৰে এই সেৱাটো পদোন্নতি লাভ কৰি ৰাজ্যিক সেৱাসমূহৰ পৰাওঁ ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱালৈ বিষয়াসকল উন্নিত হয়| এখন ৰাজ্যত একোজন নৱনিযুক্ত ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱাৰ বিষয়া প্ৰথমে সহ আৰক্ষী অধীক্ষক, আৰক্ষী অধীক্ষক, আৰক্ষীৰ ইন্সপেক্টৰ জেনেৰেল, সহ আৰক্ষী প্ৰধানহৈ শেষত আৰক্ষী প্ৰধানহৈ অৱসৰ লাভ কৰে| ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ হায়দেৰাবাদৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আৰক্ষী অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়| প্ৰায় সকলো পৰীক্ষাৰ্থীয়ে নিজৰ অগ্ৰাধিকাৰ তালিকাত ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱাৰ পাছতেই ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱা দিয়ে| সেয়ে যি সকল সফল পৰীক্ষাৰ্থীয়ে অলপৰ বাবে ভাৰতীয় প্ৰশাসনীয় সেৱা প্ৰাপ্তিৰ পৰা বঞ্চিত হয় সেইসকলে ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱাত নিযুক্তি লাভ কৰে|
ভাৰতীয় বিদেশ সেৱা (Indian Foreign Service) : ভাৰতীয় বিদেশ সেৱা হৈছে অসামৰিক সেৱা সমূহৰ ভিতৰত আটাইতকৈ অভিজাত সেৱা| কৰ্মজীৱনৰ অধিকাংশ সময় এই সেৱাৰ বিষয়াসকলে বিদেশতে কটায়| সাধাৰণতে কুটনীতিত ৰাপ থকা পৰীক্ষাৰ্থী সকল এই সেৱাৰ প্ৰতি আকৃষ্ট হৈ ভাৰতীয় বিদেশ সেৱাক অগ্ৰাধিকাৰ বাচনি তালিকাত যথেষ্ঠ ওপৰত স্থান দিয়ে| আনকি কিছু পৰীক্ষাৰ্থীয়ে IASৰ ওপৰত IFS ৰাখে| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ দিল্লীৰ বিদেশ সেৱা প্ৰতিষ্ঠানত অনুষ্ঠিত হয়| চাকৰি জীৱনৰ প্ৰথম কেইবছৰ বিষয়াসকল ভাৰততে (দিল্লীত) থাকিব লগীয়া হয় যদিও পাছলৈ বিদেশী ৰাষ্ট্ৰৰ দূতহৈ বিভিন্ন পদবীত নিযুক্ত প্ৰাপ্ত কৰে|
ভাৰতীয় বন সেৱা (Indian Forest Service): ভাৰতৰ বনাঞ্চলৰ প্ৰশাসনব্যৱস্থা সুচল ৰখাৰ হেতুকে প্ৰতিষ্ঠিত কৰা ভাৰতীয় বন সেৱাৰ গুৰুত্ব যথেষ্ঠ অধিক| অসমৰ নিচিনা বনজ সম্পদেৰে ভৰপূৰ এখন ৰাজ্যৰ বনজ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাটো হৈছে আমাৰ নৈতিক কৰ্তব্য| সেই দিশৰ পৰা অৱলোকন কৰিলে আমি দেখো যে প্ৰত্যেক বছৰে অসমৰ ১-২ জন পৰীক্ষাৰ্থীয়ে ভাৰতীয় বন সেৱাৰ বাবে বাচনিভুক্ত হয়| এই সংখ্যা তাকৰ যদিও ভৱিষ্যতে ই অধিক হ’ব বুলি আশা কৰাৰ থল আছে| ভাৰতীয় বন সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ডেহৰাদুনৰ ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় বন অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়| এই সেৱাৰ বিষয়াসকলে নৱনিযুক্তি লাভ কৰি সহ-বন সংৰক্ষক, উপ-বন সংৰক্ষক, বন সংৰক্ষকহৈ চাকৰি জীৱনৰ শেষৰ ফাললৈ মূখ্য বন সংৰক্ষকহৈ অৱসৰ লাভ কৰে| যি সকল বিষয়া কম বয়সতে সেৱাত অন্তৰ্ভূক্ত হয়, তেওঁলোক আগলৈ ভাৰত চৰকাৰৰ সচিব পদলৈও পদোন্নতি লাভ কৰিব পাৰে|
ওপৰোক্ত আটাইকেইটি সেৱাক (ভাৰতীয় বিদেশ সেৱাৰ বাহিৰে) সৰ্বভাৰতীয় সেৱা (All India Service) বুলি জনা যায়| সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ আন সেৱা সমূহক কেন্দ্ৰীয় সেৱা (Central Service)  বা আনুষংগিক সেৱা (Allied Service) বুলি কোৱা হয়| এই গোটেইকেইটি সেৱাই (সৰ্বভাৰতীয় সেৱা আৰু কেন্দ্ৰীয় সেৱা) ভাৰত চৰকাৰৰ Group A সেৱা বুলি শ্ৰেণীভূক্ত কৰা হৈছে| কেন্দ্ৰীয় লোকসেৱা আয়োগৰ সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ বাহিৰে আন মাধ্যেমেৰে নিযুক্তি লাভ কৰা বিষয়াসকল প্ৰথমে Group B বা Group Cত অন্তৰ্ভূক্তহৈ পদোন্নতি লাভ কৰি চাকৰি জীৱনৰ শেষছোৱা সময়ত Group Aত অন্তৰ্ভূক্ত হয়|  তলত এই পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে নিযুক্তি লাভ কৰা আন সকলো সেৱাৰ বিষয়ে থুলমূলকৈ আলোচনা আগবঢ়োৱা হৈছে|
ভাৰতীয় ৰাজহ সেৱা (আয়্কৰ) (Indian Revenue Service (Income Tax)): IAS, IPS, IFS আদিৰ পাছতেই পৰীক্ষাৰ্থী সকলৰ মাজত অন্যতম চাহিদা থকাৰ সেৱা হৈছে ভাৰতীয় ৰাজহ সেৱা (আয়্কৰ)| এই সেৱাৰ দ্বাৰা ভাৰত চৰকাৰে সকলো ধৰণৰ প্ৰত্যক্ষ ব্যক্তিগত আৰু প্ৰতিষ্ঠান কৰ সংগ্ৰহ কৰে| চাকৰি জীৱনৰ আৰম্ভনিতে বিষয়াসকলে সহ-কৰআয়ুক্তহৈ পাছলৈ কৰ-উপায়ুক্ত, সংযুক্ত কৰ-আয়ুক্ত, কৰ-আয়ুক্ত আৰু শেষলৈ মূখ্য কৰ-আয়ুক্তহৈ অৱসৰ লাভ কৰে| আন সেৱাৰ দৰে এই সেৱাটো যি সকল বিষয়া কম বয়সতে সেৱাত অন্তৰ্ভূক্ত হয়, তেওঁলোক আগলৈ ভাৰত চৰকাৰৰ সচিব পদলৈও পদোন্নতি লাভ কৰিব পাৰে| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ নাগপুৰৰ ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰত্যক্ষ কৰ অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়| অহা কেইবছৰমানৰ ভিতৰত DTC (Direct Tax Code) প্ৰযোজ্য হোৱাৰ পাছত এই সেৱাৰ চাহিদা আৰু বৃদ্ধি পাব বুলি আশা কৰা হৈছে|
ভাৰতীয় ৰাজহ সেৱা (ৰপ্তানি কৰ আৰু কেন্দ্ৰীয় আবকাৰী শুল্ক) (Indian Revenue Service (Customs and Central Excise)): ভাৰতীয় ৰাজহ সেৱা (আয়্কৰ)ৰ দৰেই ৰপ্তানি কৰ আৰু কেন্দ্ৰীয় আবকাৰী শুল্ক সেৱাও IAS, IPS, IFS আদিৰ পাছতেই পৰীক্ষাৰ্থী সকলৰ মাজত ভালেমান চাহিদা থকা সেৱা| ভাৰতীয় আৰক্ষী সেৱাৰ দৰেই এই সেৱাও “ইউনিফৰ্ম” সেৱা| এই সেৱাৰ প’ষ্টিং সমূহ সাধাৰণতে বন্দৰ, বিমানবন্দৰ আদি থকা ঠাইত বেছিকৈ হয়| অহা কেইবছৰমানৰ ভিতৰত সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষজুৰি GST (Goods and Services Tax) প্ৰযোজ্য হোৱাৰ পাছৰে পৰা এই সেৱাৰ প্ৰাসংগিকতা যথেষ্ঠ বৃদ্ধি পাব বুলি আশা কৰা হৈছে| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ফৰিদাবাদৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ৰপ্তানি কৰ আৰু আবকাৰী শুল্ক অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়|
ভাৰতীয় ডাক সেৱা (Indian Postal Service): ভাৰতবৰ্ষৰ ডাক সেৱা সুচাৰুৰূপে পৰিচালনা কৰাৰ বাবে এই সেৱা গঠন কৰা হৈছিল| লগতে সময়ৰ খোজত খোজ মিলাই ভাৰতীয় ডাক সেৱাই সঞ্চয় আৰু বীমা ক্ষেত্ৰটো ১০০ বছৰ আগৰে পৰাই সেৱা আগবঢ়াই এই বছৰ পূৰ্ণাংগ বেংকিং সেৱাৰ বাবে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ পৰা লাইচেঞ্চ বিছাৰিছে| এই সেৱাৰ বিষয়াসকলে নৱনিযুক্তি লাভ কৰিয়ে এটি বিশাল অঞ্চলৰ জ্যেষ্ঠ ডাক অধিক্ষক হোৱা্ৰ সৌভাগ্য লাভ কৰে| প্ৰথম প’ষ্টিঙতে প্ৰায় ২০০০ কৰ্মচাৰীৰ মুৰব্বী হোৱাটো আন কোনো কেন্দ্ৰীয় সেৱাতে সম্ভৱ নহয়| এই ক্ষেত্ৰত ৰেইল সেৱাহে ব্যতিক্ৰম হ’ব বোধকৰোঁ| ভাৰতীয় ডাক সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ গাজিয়াবদস্থিত ৰাষ্ট্ৰীয় ডাক অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়|
ভাৰতীয় ৰেইল সেৱাৰ বিভিন্ন সেৱা সমূহ: য়াতায়াত সেৱা, লেখা সেৱা আৰু মানৱসম্পদ সেৱা (Indian Railway Traffic Service, Indian Railway Account Service, Indian Railway Personnel Service)  এই সেৱা সমূহো সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ পৰীক্ষাৰ্থীসকলৰ মাজত যথেষ্ঠ জনপ্ৰিয়| এই সেৱা সমূহৰ প্ৰশিক্ষণ বৰোদাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ৰেইলৱে প্ৰশিক্ষণ অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়| ভাৰতীয় ৰেইল সেৱাৰ আভিযান্ত্ৰিক সেৱা সমূহৰ বাবে আছুতীয়াকৈ পৰীক্ষা অনুষ্ঠিত হয়| কেৱল অভিযন্তা সকলেহে এই পৰীক্ষাত অৱতীৰ্ণ হ’ব পাৰে| ভাৰতৰ সবাটোকৈ বৃহ‍‍ত ৰাজহুৱা প্ৰতিষ্ঠান ভাৰতীয় ৰেইল বিভাগত বহুটো অসমীয়া লোক নিযুক্ত যদিও বিষয়া স্তৰত অসমীয়া বিষয়া তেনেই নগন্য|  সেয়ে আমাৰ বাবে এই সেৱাত অসমীয়া বিষয়াই নিযুক্তি পোৱাটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ|
ভাৰতীয় তথ্য সেৱা (Indian Information Service): এই সেৱাৰ বিষয়াসকলে আকাশবাণী, দূৰদৰ্শন, প্ৰচাৰ ভাৰতী আদিত বিষয়া হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে| লগতে চৰকাৰৰ বিভিন্ন তথ্য, খবৰ, বাৰ্তা আদি সম্প্ৰচাৰৰ দায়িত্ব বহন কৰে| চিনেমা, সংগীত আদি জগতৰ লগত নিজকে জড়িত কৰি ৰখাৰ মন থকা পৰীক্ষাৰ্থীসকলে এই সেৱাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে| এই সেৱাৰ বিষয়াসকল আকাশবাণী, দূৰদৰ্শন আদিৰ ৰাজ্যিক মুৰব্বী হোৱাৰ লগতে বিভিন্ন সৃষ্টিমূলক কৰ্য্যত নিজকে নিয়োগ কৰে|
ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা সেৱাৰ লেখা সেৱা আৰু ভূমিখণ্ড সেৱা (Indian Defence Accounts Service, Indian Defence Estate Service): ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা সেৱাৰ সকলো হিচাপ আদি ৰক্ষা কৰাৰ বাবে ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা লেখা সেৱা গঠন কৰা হৈছিল| লগতে ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা সেৱাৰ অন্তৰ্গত বিশাল ভূমিখণ্ড সমূহৰ পৰিচালনাৰ হকে ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা ভূমিখণ্ড সেৱাও সমসাময়িক ভাৱে আৰম্ভ কৰা হৈছিল| ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা ভূমিখণ্ড সেৱাৰ বিষয়াসকল এটি প্ৰতিৰক্ষা বেষ্টনীৰ (Cantonment) মূখ্য পৰিচালন বিষয়া (Chief Executive Officer) হিচাবে কৰ্মনিযুক্ত হয়| ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা ভূমিখণ্ড সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিৰক্ষা ভূমিখণ্ড প্ৰৱন্ধন প্ৰতিষ্ঠান, দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়| ঠিক তেনেদৰেই ভাৰতীয় প্ৰতিৰক্ষা লেখা সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ৰাষ্ট্ৰীয় বিত্ত প্ৰৱন্ধন প্ৰতিষ্ঠান, ফৰিদাবাদত অনুষ্ঠিত হয়|
ভাৰতীয় লেখাপৰীক্ষক আৰু লেখা সেৱা (Indian Audit and Accounts Service): এই সেৱাই বৰ্তমান সময়ত যথেষ্ঠ জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছে| যোৱা দুবছৰে ধৰি আমি CAGৰ বিষয়ে সংবাদ মধ্যমত বহু আলোচনা পঢ়িছোঁ-দেখিছোঁ| CAGৰ অফিচৰ বাবে কাম কৰা উচ্চপদস্থ বিষয়াসকলেই হৈছে ভাৰতীয় লেখাপৰীক্ষক আৰু লেখা সেৱাৰ বিষয়া| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ছিমলাৰ ৰাষ্ট্ৰীয় লেখাপৰীক্ষক আৰু লেখা অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়| আজিকালি ৰাজহ সেৱাৰ পাছতেই পৰীক্ষাৰ্থী সকলে এই সেৱাক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে|
ভাৰতীয় বানিজ্য সেৱা (Indian Trade Service): ভাৰতীয় বানিজ্য সেৱা ভাৰতীয় অসামৰিক সেৱা সমূহৰ ভিতৰতে এটি নতুন সেৱা| গোলকিকৰণৰ পাছৰে পৰা হোৱা নৱ-বানিজ্যিক আন্দোলনে সমগ্ৰ বিশ্বকে ওচৰলৈ আনিছে| পৰিৱৰ্তিত বিশ্বায়ণিক পৃষ্ঠভূমিত ভাৰতবৰ্ষত বানিজ্যিক দিশত আগুওৱাই নিবলৈ ভাৰতীয় বানিজ্য সেৱাৰ গঠন কৰা হৈছে|
ভাৰতীয় অসামৰিক লেখা সেৱা (Indian Civil Accounts Service): এই সেৱাৰ বিষয়া সকলে ভাৰত চৰকাৰৰ বিত্ত প্ৰৱন্ধনৰ দিশটো সুষম কৰে| ভাৰতীৰ ৰাজহ সেৱাই কেৱল বিভিন্ন ধৰণৰ কৰ আৰু শুল্ক সংগ্ৰহ কৰে| এনেদৰে সংগ্ৰহ হোৱা ধনৰ লেখা ৰাখে ভাৰতীয় অসামৰিক লেখা সেৱাৰ বিষয়াসকলে| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ ৰাষ্ট্ৰীয় বিত্ত প্ৰৱন্ধন প্ৰতিষ্ঠান, ফৰিদাবাদত অনুষ্ঠিত হয়|
ভাৰতীয় কৰ্পোৰেট আইন সেৱা (Indian Corporate Law Service): আগেয়ে উল্লেখ কৰাৰ দৰে গোলকিকৰণৰ পাছৰে পৰা হোৱা নৱ-বানিজ্যিক আন্দোলনৰ আগভাগ লোৱা বহুজাতিক প্ৰতিষ্ঠান সকল আৰু চৰকাৰৰ মাজৰ সম্পৰ্কটো সুষম ভাৱে ৰখাৰ উদ্দেশ্যেই ভাৰতীয় কৰ্পোৰেট আইন সেৱাৰ গঠন কৰা হয়| এই সেৱাৰ প্ৰশিক্ষণ দিল্লীৰ কাষৰ মানেচৰ, গুড়গাৱঁত থকা ভাৰতীয় কৰ্পোৰেট এফেইৰ অকাডেমিত অনুষ্ঠিত হয়|
ওপৰোক্ত সেৱা সমূহৰ উপৰিও সৰ্বভাৰতীয় অসামৰিক সেৱাৰ পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে দিল্লী, আন্দামান, লক্ষ্যদ্বীপ, দাদ্ৰা আৰু নগৰ হাৱেলী আৰু পণ্ডিচেৰীৰ প্ৰশাসনীয় তথা আৰক্ষী সেৱাৰ বাবে প্ৰাৰ্থী বাচনি কৰা হয়| পঢ়োতা সকলৰ জ্ঞাতাৰ্থে তলত এই পৰীক্ষাত অন্তৰ্ভূক্ত সকলো সেৱাৰ তালিকা এখন দিয়া হৈছে|

 
(অহা অধ্যায়ত আমি প্ৰাৰম্ভিক পৰীক্ষাৰ বাবে প্ৰস্তুতি কেনেদৰে কৰিব লাগে পৰ্য্যালোচনা কৰিম)