চাৰুলতা হৈছে ১৯৬৪ চনত সত্যজিৎ ৰায়ৰ দ্বাৰা ৰচিত আৰু পৰিচালিত বাংলা ভাষাৰ এখন চলচ্চিত্ৰ। ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ উপন্যাস ‘নষ্টনীৰ’ (The Broken Nest)ৰ আধাৰত ছবিখন নিৰ্মিত হৈছে।

উনবিংশ শতিকাৰ শেষৰফালে পৰিৱেশিত এই ছবিখন সচ্ছল আৰু উদাসীন স্বামী ভূপতিৰ সৈতে প্ৰেমহীন বিবাহত আবদ্ধ হোৱা বুদ্ধিমান, সংবেদনশীল মহিলা চাৰুলতাৰ জীৱনৰ ওপৰত আধাৰিত।

ছবিখনৰ কাহিনীটো হৈছে, চাৰুলতা (মাধবী মুখাৰ্জী) এগৰাকী ধনী প্ৰকাশক ভূপতি (ছৈলেন মুখাৰ্জী)ৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হোৱা এগৰাকী সুন্দৰী আৰু প্ৰতিভাশালী মহিলা। ভূপতিয়ে পত্নীতকৈ নিজৰ ব্যৱসায় আৰু ৰাজনীতিৰ প্ৰতি বেছি আগ্ৰহী। যাৰ বাবে চাৰুলতাই নিঃসংগ আৰু অপূৰ্ণ অনুভৱ কৰে। ভূপতিৰ খুৰাকৰ ল’ৰা ভায়েক অমল (সৌমিত্ৰ চেটাৰ্জী)ৰ আগমনৰ লগে লগে চাৰুলতাৰ জীৱন সলনি হয়। ডেকা আৰু মনোমোহা যুৱ-সাহিত্যিক অমলে চাৰুলতাক নিজৰ আগ্ৰহ আৰু আৱেগক আগুৱাই নিবলৈ উৎসাহিত কৰে। চাৰুলতা আৰু অমলে একেলগে অধিক সময় কটোৱাৰ লগে লগে তেওঁলোকৰ মাজত গভীৰ আৱেগিক বন্ধন গঢ় লৈ উঠে। যাৰ ফলত সম্পৰ্ক আৰু আৱেগৰ এক জটিল জালৰ সৃষ্টি হয়।

ছবিখনে নিঃসংগতা, প্ৰেম, আশা, নাৰীৰ অধিকাৰ আৰু পৰিচয়ৰ বাবে কৰা সংগ্ৰামৰ ওপৰত ৰেখাপাত কৰিছে। মানৱ সম্পৰ্কৰ জটিলতা

সময়ৰ গতি আৰু পৰিৱৰ্তন দেখুৱাই কাহিনীটো শেষত এক মৰ্মান্তিক আৰু চিন্তাশীল সিদ্ধান্তলৈ যোৱা দেখুৱাইছে।

অভিনেতাসকলৰ সূক্ষ্ম অভিনয়, সুন্দৰ চিনেমাট’গ্ৰাফী, মানৱ অৱস্থাৰ চিন্তাশীল অন্বেষণৰ বাবে পৰিচিত ‘চাৰুলতা’ক সত্যজিৎ ৰায়ৰ অন্যতম উন্নত ৰচনা বুলি গণ্য কৰা হয়। ১৯৬৫ চনৰ বাৰ্লিন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চলচ্চিত্ৰ মহোৎসৱত শ্ৰেষ্ঠ পৰিচালকৰ বঁটা লাভ কৰি ‘চাৰুলতা’ই সমালোচকৰ উচ্চ প্ৰশংসা লাভ কৰে।

ছবিখনত সুব্ৰত মিত্ৰৰ ক’লা-বগা চিনেমাট’গ্ৰাফীয়ে ১৯ শতিকাৰ বংগৰ আড়ম্বৰ খুব সুন্দৰভাৱে প্ৰতিফলিত কৰিছে। লগতে ৰবীন্দ্ৰ সংগীতে ছবিখনৰ আৱেগিক প্ৰভাৱ বৃদ্ধি কৰিছে। ছবিখনত প্ৰতীকি অৰ্থ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। যেনে ‘দোলনা’ৰদ্বাৰা চাৰুলাৰ আৱেগিক অৱস্থাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হৈছে আৰু ‘বাগিছা’ই তাইৰ বন্দিত্ব আৰু স্বাধীনতাৰ আকাংক্ষাৰ প্ৰতীক হিচাপে।

ভাৰতীয় চিনেমাৰ ক্লাছিক বুলি গণ্য কৰা ছবিসমূহৰ ভিতৰত ‘চাৰুলতা’ৰ বিষয়-বস্তু আৰু আৱেগৰ অন্বেষণে আজিও দৰ্শকৰ মাজত অনুৰণন ঘটায়।